کمردرد، گردن‌درد، پشت‌درد، کوفتگی اعضای بدن، سردرد و خیلی از سردردهای دیگری که ممکن است روزانه دچارش شوید، زنگ خطری است تا به شما بفهماند، «آرتروز» آماده حمله به شماست. بیماری‌ای که بیشتر گریبان کارمندان و جماعت پشت میزنشین یا اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم «افراد بی‌تحرک و ثابت‌نشین» را می‌گیرد.

دکتر رضا شهریار کامرانی، متخصص ارتوپد و فوق‌تخصص جراحی دست و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با جام‌جم، آرتروز را ناشی از افزایش سن مفصل می‌داند که می‌تواند باعث کم شدن ضخامت غضروف مفصلی، تخریب غضروف، به وجود آمدن کیست در زیر سطح مفصلی و به وجود آمدن استخوان اضافه در لبه‌های سطح مفصلی شود.

به گفته این فوق‌تخصص همان طور که چروک شدن پوست و سفید شدن موی سر از علائم پیری است، هر مفصلی نیز به هنگام پیری دچار این عوارض می‌شود ولی آنچه در این حین مهم است، عدم تطبیق سن حقیقی مفصل با سن واقعی‌اش است به عنوان مثال فردی 40 ساله، مفصل فرد 60 ساله‌ای را داشته باشد. وی درد مفصل، محدودیت حرکتی و تغییرشکل مفصل را از علائم مشخص آرتروز ذکر کرده و اظهار می‌کند: در آرتروز گردن شاهد تغییرات تخریبی در سطح مفصلی مهره‌های ستون فقرات گردنی هستیم و آنچه مهم است، مجاورت مهره‌های گردنی با دو عنصر نخاع و ریشه‌های عصبی است که از نخاع خارج شده و به اندام فوقانی منتقل می‌شود.

دکتر کامرانی می‌افزاید: در آرتروز گردن، انتشار درد تا قسمت‌های بالای شانه، وسط پشت بدن، کمر، بالای کمر و قسمت پس‌سری کشیده می‌شود ولی اگر آرتروز باعث فشار به روی ریشه‌های عصبی شود، می‌تواند ایجاد دردهای انتشاری در مسیر عصب حتی تا نوک انگشتان کند و در صورت فشار به نخاع می‌تواند ایجاد علائم دیگری همچون ضعف عضلات، عدم توانایی در حرکت ظریف انگشتان کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه ضربه‌ها (شکستگی‌ها)‌، بیماری‌های التهابی مفاصل و عفونت‌های مفصلی را از عاملان زمینه‌ای آرتروز ذکر کرده و در ادامه می‌گوید: اگر شخص دچار عوامل زمینه‌ای آرتروز نشود، در سنین کم، انتظار بروز آرتروز نمی‌رود بلکه با افزایش سن است که شانس ابتلا به این بیماری نیز بالا می‌رود.

گفتنی است آرتروز عارضه‌ای با روند طبیعی است و درمان آن نیز باید به صورت فیزیولوژیک (طبیعی)‌ باشد و با تقویت عضلات اطراف ستون گردنی، می‌توان از این عارضه جلوگیری کرد.

با ورزش و تقویت عضلات اطراف ستون فقرات می‌توان جلوی حرکات نابه‌جای ستون مفصلی را گرفت و تا حدی مانع از درد شد.

دکتر کامرانی با اشاره به این مطلب، افرادی را که ورزش‌های سنگین و حرفه‌ای انجام می‌دهند را به دلیل استفاده بیش از حد از مفاصل‌شان، مستعد آرتروز می‌داند.

به گفته وی ورزشکاران حرفه‌ای و آماتور به دلیل سنگینی و غیرحرفه‌ای بودن حرکات‌شان، مستعد این عارضه هستند.

عوارض بدخیم

دکتر کامرانی می‌افزاید: اگر فشار روی نخاع صورت گیرد و شخص دیر به پزشک مراجعه کند، عواقب غیرقابل برگشتی همچون فلج اندام تحتانی، فلج مثانه و عدم توانایی در دفع ادرار و دستگاه گوارش رخ می‌دهد به گفته وی همیشه دردهای «پس سری»، ناشی از آرتروز نیست و گاهی از اسپاسم است که حتی در سنین پایین نیز دیده می‌شود.

درمان بیماری

ورزش، فیزیوتراپی و استفاده از گردن بند طبی از مراحل درمان این بیماری است که اگر بیماری با این روش‌ها کنترل نشد، در مراحل پیشرفته احتیاج به عمل جراحی است و پزشک متخصص با خشک کردن مفاصل، دردی را که ناشی از حرکت دو سطح ناهموار آرتروز به وجود می‌آید را متوقف می‌کند. این فوق‌تخصص با بیان این مطلب یادآور می‌شود: در عمل جراحی، مهم‌ترین کارکرد «مفصل»، که «حرکت» آن است، گرفته می‌شود و همین محدودیت باعث افزایش حرکت در مفاصل دیگر شده که ممکن است شروعی برای پیشرفت آرتروز در مفاصل مجاورش شود.

دکتر کامرانی رژیم غذایی حاوی سبزی‌ها و میوه‌های تازه را در جلوگیری از آرتروز بسیار موثر دانسته و می‌گوید: سیگار عامل مهمی در بروز آرتروزهای ستون فقرات است.

چند راهکار

وی در پایان «ورزش» کردن را برای مفاصل، مفید خوانده و می‌گوید: بهتر است کارمندان مستعد این بیماری برای جلوگیری از بروز بیماری، گهگاه نسبت به تغییر جهت دادن محل صفحه کلید، مانیتور و تغییر سطح‌ صندلی خود اقدام کنند و هنگام استراحت خود، از بالش‌هایی استفاده کنند که روی آن راحت‌اند، چرا که قانون خاصی در خصوص بالش زیر سر به هنگام خواب وجود ندارد و تجربه می‌تواند در این خصوص به افراد کمک کند.